Wyniki najnowszego rankingu emerytur w krajach OECD wskazują, że sytuacja finansowa polskich emerytów systematycznie się pogarsza. Polska znalazła się na jednym z ostatnich miejsc, a przeciętna emerytura stanowi zaledwie około 20-30% ostatniej pensji. Przyczyną tego stanu rzeczy są niskie wpływy do systemu emerytalnego, niska stopa zastąpienia oraz niska dzietność i starzenie się społeczeństwa. Eksperci wskazują, że niezbędne są zmiany w systemie emerytalnym, w tym podniesienie i wyrównanie wieku emerytalnego oraz wprowadzenie zachęt do dłuższej pracy zawodowej.
Wyniki rankingu emerytur w Polsce
Najnowsze wyniki rankingu emerytur opublikowane przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) nie pozostawiają złudzeń - sytuacja polskich emerytów systematycznie się pogarsza. W zestawieniu obejmującym 53 kraje Polska uplasowała się na jednym z ostatnich miejsc. Taki stan rzeczy powinien zmrozić krew w żyłach osób planujących przejście na emeryturę w najbliższych latach.
Ranking OECD porównuje wysokość świadczeń emerytalnych w stosunku do ostatnio otrzymywanego wynagrodzenia. Okazuje się, że polscy emeryci otrzymują zaledwie 20-30% swojej ostatniej pensji. Dla porównania, w krajach Europy Zachodniej ten wskaźnik sięga nawet 80-90%.
Co gorsza, według prognoz sytuacja ta będzie się tylko pogarszać. Bez gruntownej reformy systemu emerytalnego, polskich emerytów czekają w przyszłości jeszcze niższe świadczenia. A to oznacza, że wiele osób będzie zmuszonych pracować do późnej starości lub żyć na skraju ubóstwa po przejściu na emeryturę.
Niskie emerytury Polaków na tle Europy
Wskaźnik określający relację emerytury do ostatniej pensji, zwany stopą zastąpienia, pokazuje jak wypadają emerytury w Polsce na tle innych krajów. Z zebranych danych wynika, że typowy polski emeryt może liczyć na świadczenie równe mniej więcej 1/3 ostatniej pensji. Jeszcze gorzej jest w przypadku emerytek, które otrzymują zaledwie około 1/5 ostatnich zarobków.
Tymczasem średnia stopa zastąpienia w krajach OECD sięga niemal 50%. Liderami zestawienia są Brazylia (ponad 90%), Hiszpania i Grecja (około 80%). Wysoko plasują się również Włochy, Luksemburg, Holandia, Austria czy Portugalia. Patrząc na te dane, polskie emerytury prezentują się wyjątkowo mizernie.
Jakby tego było mało, jeszcze gorzej od nas wypadają jedynie Litwa i Republika Południowej Afryki. To pokazuje, jak kiepsko wypadają emerytury w Polsce na tle innych państw. Bez reformy systemu emerytalnego, polscy emeryci skazani zostaną na życie w nędzy.
Średnia emerytura w Polsce
Średnia emerytura w Polsce w 2021 roku wynosiła nieco ponad 2500 zł brutto miesięcznie. Oznacza to, że przeciętny emeryt otrzymuje około 2200 zł "na rękę". Tymczasem według GUS, minimum socjalne dla jednoosobowego gospodarstwa emeryta wynosi prawie 1600 zł. Widać więc, że nawet średnia emerytura ledwo przekracza minimum niezbędne do przeżycia.
Czytaj więcej: Microsoft zdobywa miejsce w radzie nadzorczej OpenAI – dowiedz się więcej!
Przyczyny niskich świadczeń emerytalnych
Dlaczego polskie emerytury są tak niskie? Eksperci wskazują kilka kluczowych przyczyn tego stanu rzeczy.
Po pierwsze, przez wiele lat składki emerytalne stanowiły zbyt mały odsetek wynagrodzenia. W efekcie zgromadzone oszczędności emerytalne są dziś zbyt niskie, aby zapewnić godne świadczenia. Co więcej, część składek była przekazywana do budżetu państwa zamiast trafiać w całości na konta przyszłych emerytów.
Kolejny problem to niska stopa zastąpienia, czyli wspomniany wcześniej wskaźnik określający relację ostatniej pensji do wysokości emerytury. Im niższa stopa zastąpienia, tym gorsza sytuacja świadczeniobiorców.
Niepokojące są również trendy demograficzne. Mowa tu przede wszystkim o niskiej dzietności oraz starzeniu się społeczeństwa. W efekcie ubywa osób aktywnych zawodowo, które odprowadzają składki emerytalne. Tym samym maleją wpływy do systemu emerytalnego.
Reforma emerytalna konieczna
Aby poprawić sytuację polskich emerytów, niezbędna jest gruntowna reforma systemu emerytalnego. Eksperci już od dawna alarmują, że bez zmian świadczenia emerytalne będą coraz niższe. Niestety, kolejne rządy nie decydują się na odważne reformy, obawiając się gniewu wyborców.
Tymczasem odwlekanie problemu tylko go pogarsza. Dlatego ekonomiści apelują o jak najszybsze wprowadzenie zmian, które uchronią Polaków przed skrajnym ubóstwem na emeryturze.
Zmiany w systemie emerytalnym niezbędne
Co zrobić, by poprawić sytuację przyszłych emerytów? Zdaniem ekspertów niezbędne są gruntowne zmiany w systemie emerytalnym. Chodzi m.in. o:
Podniesienie wysokości składek emerytalnych oraz zwiększenie stopy zastąpienia poprawiłoby sytuację przyszłych emerytów, gwarantując wyższe świadczenia. Z kolei wyrównanie i podniesienie wieku emerytalnego pozwoliłoby wydłużyć okres aktywności zawodowej, a tym samym zwiększyć zgromadzone oszczędności emerytalne.
Równie istotne byłoby wprowadzenie zachęt zachęcających do późniejszego przechodzenia na emeryturę. Mogłyby to być na przykład dodatki emerytalne za każdy przepracowany rok po osiągnięciu wieku emerytalnego. To skłoniłoby wielu Polaków do pozostania na rynku pracy i dłuższego oszczędzania na emeryturę.
Wydłużenie wieku emerytalnego nieuniknione
Jedną z kluczowych reform, która mogłaby poprawić sytuację przyszłych emerytów, jest wydłużenie ustawowego wieku emerytalnego. Obecnie wynosi on 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Eksperci apelują o stopniowe podnoszenie i wyrównanie tego wieku dla obu płci.
Według ekonomistów podniesienie wieku emerytalnego jest nieuniknione. Bez tego kroku emerytury będą coraz niższe, a system emerytalny popadnie w coraz większe tarapaty finansowe.
Dlaczego zrównanie i podniesienie wieku emerytalnego jest konieczne? Po pierwsze, wydłuża okres aktywności zawodowej, dzięki czemu rosną wpływy ze składek emerytalnych. Po drugie, daje możliwość dłuższego oszczędzania na emeryturę i podniesienia jej wysokości.
Co więcej, zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn likwiduje nierówności i dyskryminację ze względu na płeć. Obecna różnica 5 lat na niekorzyść mężczyzn jest coraz trudniejsza do zaakceptowania.
Wiek emerytalny w innych krajach
| Kraj | Wiek emerytalny kobiet | Wiek emerytalny mężczyzn |
| Polska | 60 lat | 65 lat |
| Niemcy | 65 lat | 65 lat |
| Szwecja | 65 lat | 65 lat |
Jak widać na przykładzie Niemiec i Szwecji, wiele krajów już dawno zrównało i podniosło wiek emerytalny. Polska musi pójść tą samą drogą, jeśli chce zapewnić emerytom godne życie.
Zachęty do dłuższej pracy zawodowej
Oprócz reformy systemowej, ważne jest też stworzenie zachęt do późniejszego przechodzenia na emeryturę. Jakie rozwiązania mogłyby zmotywować Polaków do dłuższej pracy?
Po pierwsze, warto wprowadzić wyższe emerytury za każdy dodatkowy przepracowany rok. Dzięki temu opłacałoby się odkładać decyzję o przejściu na emeryturę. Kolejna opcja to ulgi podatkowe dla pracujących emerytów, co zwiększyłoby ich dochody.
Rozważa się również dodatki dla pracodawców zatrudniających emerytów w niepełnym wymiarze godzin. Pozwoliłoby to seniorom łączyć pracę z emeryturą bez uszczerbku dla zdrowia.
Wprowadzenie tego typu zachęt mogłoby zmotywować wielu do kontynuowania aktywności zawodowej. To z kolei oznaczałoby wyższe emerytury i mniejszą presję na system emerytalny.
Emerytura jest nisko opodatkowana
Warto też pamiętać, że emerytury są nisko opodatkowane. Dzięki temu netto zostaje więcej niż z wynagrodzenia za pracę. Ulgi podatkowe dla pracujących emerytów mogłyby jeszcze bardziej zwiększyć ich dochody.
Podsumowując, sytuacja polskich emerytów wygląda bardzo niepokojąco. Bez gruntownej reformy czeka nas prawdziwa katastrofa emerytalna. Dlatego rządzący powinni jak najszybciej wprowadzić zmiany ratujące system emerytalny. W przeciwnym razie nasze emerytury będą coraz bardziej głodowe.
Podsumowanie
Najnowsze wyniki rankingu emerytur opublikowane przez OECD nie pozostawiają złudzeń - sytuacja polskich emerytów jest bardzo zła i systematycznie się pogarsza. Przeciętna emerytura w Polsce stanowi zaledwie około 20-30% ostatniej pensji. Tym samym nasz kraj znalazł się na jednym z ostatnich miejsc w zestawieniu obejmującym 53 państwa. Bez gruntownych reform polskie emerytury będą coraz bardziej głodowe.
Aby poprawić tę sytuację, konieczne są zmiany systemowe - m.in. podniesienie i wyrównanie wieku emerytalnego, zwiększenie wysokości składek czy wprowadzenie zachęt do późniejszego przechodzenia na emeryturę. Pozwoliłoby to zwiększyć wysokość przyszłych świadczeń emerytalnych i uchronić polskich seniorów przed skrajnym ubóstwem.
